Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί μία από τις συχνότερες μορφές καρκίνου στους άνδρες, ιδιαίτερα στον δυτικό κόσμο. Εμφανίζεται στον προστάτη, που είναι ένας μικρός αδένας, υπεύθυνος για την παραγωγή μέρους του σπερματικού υγρού, ο οποίος βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη και περιβάλλει την ουρήθρα. Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας, αλλά παίζει ουσιαστικό ρόλο στη φυσιολογία του ανδρικού οργανισμού.

Ο καρκίνος του προστάτη χαρακτηρίζεται από την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη κυττάρων. Ενώ συχνά αναπτύσσεται αργά και παραμένει εντοπισμένος, σε άλλες περιπτώσεις είναι πιο επιθετικός και μπορεί να επεκταθεί σε γειτονικούς ιστούς ή και σε απομακρυσμένα σημεία, όπως τα οστά και οι λεμφαδένες.

Σύμφωνα με τα διεθνή στοιχεία, πρόκειται για τον δεύτερο πιο συχνό καρκίνο στους άνδρες στον δυτικό κόσμο και δυστυχώς την πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο για τον ανδρικό πληθυσμό. Είναι μια νόσος ιδιαίτερα ύπουλη, καθώς μπορεί να παραμένει χωρίς συμπτώματα για πολλά χρόνια, μέχρι να εμφανιστεί σε προχωρημένο στάδιο. Παρόλα αυτά, η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια και να οδηγήσει ακόμη και σε πλήρη ίαση.

Καρκίνος προστάτη: Παράγοντες κινδύνου

Η εμφάνιση του καρκίνου του προστάτη σχετίζεται με αρκετούς παράγοντες κινδύνου. Ο πιο σημαντικός είναι η ηλικία, αφού ο κίνδυνος αυξάνεται σημαντικά μετά τα 50 έτη. Επιπλέον, οι άνδρες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη αντιμετωπίζουν αυξημένες πιθανότητες νόσησης.

Η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή και η κακή διατροφή, πλούσια σε ζωικά λίπη και χαμηλή σε φυτικές ίνες, ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά την ανάπτυξη της νόσου. Σημειώνεται ότι ορισμένοι άνδρες, ακόμη και χωρίς εμφανείς παράγοντες κινδύνου, μπορεί να εμφανίσουν τη νόσο. Αυτό αναδεικνύει τη σημασία του τακτικού προληπτικού ελέγχου για όλους.

Συμπτώματα της πάθησης

Στα αρχικά στάδια, ο καρκίνος του προστάτη συχνά δεν εμφανίζει κανένα σύμπτωμα. Όταν όμως προχωρήσει, μπορεί να προκαλέσει:

• Συχνουρία, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της νύχτας
• Δυσκολία στην έναρξη της ούρησης ή διακοπή της ροής
• Αίσθημα ατελούς κένωσης της ουροδόχου κύστης
• Αίμα στα ούρα ή στο σπέρμα
• Πόνο στο περίνεο, στην πλάτη ή στους γοφούς

Σε πιο προχωρημένα στάδια, μπορεί να εμφανιστούν:

• Απώλεια βάρους
• Πόνος στα οστά
• Αδυναμία ή κούραση

Αξίζει να τονιστεί ότι παρόμοια συμπτώματα μπορεί να προκαλέσουν και άλλες παθήσεις του προστάτη, όπως η καλοήθης υπερπλασία. Ωστόσο, η εκδήλωσή τους πρέπει να κινητοποιεί τον άνδρα να επισκεφθεί τον ειδικό.

Καρκίνος Προστάτη: Διάγνωση

Η διάγνωση βασίζεται σε σειρά εξετάσεων, οι οποίες επιτρέπουν την ανίχνευση της νόσου σε πρώιμο στάδιο. Οι σημαντικότερες μέθοδοι είναι:

• Δακτυλική εξέταση από το ορθό (DRE): Ο ιατρός ψηλαφεί τον προστάτη μέσω του ορθού για την ανίχνευση ανωμαλιών.
• Εξέταση ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA): Αιματολογικός δείκτης που, αν και δεν είναι απόλυτα ειδικός, δίνει σημαντικές ενδείξεις.
• Βιοψία προστάτη: Απαραίτητη για την οριστική διάγνωση.

Η μαγνητική τομογραφία είναι μια χρήσιμη απεικονιστική μέθοδος που προσφέρει λεπτομερή εικόνα της περιοχής και συχνά χρησιμοποιείται για την καθοδήγηση της βιοψίας.

Σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ουρολόγων (EAU), κάθε άνδρας άνω των 50 ετών πρέπει να ελέγχεται ετησίως με κλινική εξέταση, PSA και υπερηχογράφημα. Οι άνδρες με συγγενή πρώτου βαθμού που έχουν νοσήσει, οφείλουν να ξεκινήσουν τους ελέγχους από την ηλικία των 45 ετών.

Είναι κρίσιμο να τονιστεί ότι η τιμή του PSA πρέπει πάντα να ερμηνεύεται από τον ουρολόγο, σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα ευρήματα και τις προηγούμενες μετρήσεις. Η απόφαση για βιοψία δεν βασίζεται μόνο στην τιμή του PSA, καθώς αυτή μπορεί να επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες.

Θεραπεία του καρκίνου του προστάτη

Η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας είναι κρίσιμη. Η θεραπεία του καρκίνου του προστάτη αλλά και άλλων ουρολογικών παθήσεων βασίζεται πάντα στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ασθενούς. Στους ασθενείς με καρκίνο χαμηλού κινδύνου συχνά εφαρμόζεται ενεργός παρακολούθηση. Στις περιπτώσεις που απαιτείται θεραπευτική παρέμβαση, οι επιλογές περιλαμβάνουν:

• Χειρουργική θεραπεία: Η ριζική προστατεκτομή, που συχνά γίνεται με λαπαροσκοπική ή ρομποτική μέθοδο.
• Ακτινοθεραπεία: Με εξωτερική ακτινοβολία ή βραχυθεραπεία.
• Ορμονική θεραπεία: Μείωση της παραγωγής τεστοστερόνης για περιορισμό της νόσου.
• Χημειοθεραπεία: Κυρίως για μεταστατικά στάδια.
• Στοχευμένες θεραπείες και ανοσοθεραπεία: Νεότερες επιλογές που εφαρμόζονται σε εξειδικευμένα περιστατικά.

Κατά τη διάρκεια της θεραπείας, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη διατήρηση της ποιότητας της ζωής των ασθενών. Η επιλογή θεραπείας λαμβάνει υπόψη όχι μόνο την αποτελεσματικότητα, αλλά και τις πιθανές παρενέργειες και το γενικότερο όφελος για τον ασθενή.

Μακροπρόθεσμη πρόγνωση και διαχείριση

Η πρόγνωση είναι άμεσα συνδεδεμένη με το στάδιο διάγνωσης. Όταν ο καρκίνος ανιχνεύεται σε πρώιμο στάδιο, τα ποσοστά επιβίωσης είναι εξαιρετικά υψηλά. Στα μεταστατικά στάδια, η πρόγνωση επιβαρύνεται, αλλά χάρη στην πρόοδο των θεραπειών, ακόμη και οι προχωρημένες μορφές της νόσου αντιμετωπίζονται πλέον πιο αποτελεσματικά.

Μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας, οι ασθενείς παρακολουθούνται στενά. Οι τακτικοί έλεγχοι PSA και οι περιοδικές απεικονιστικές εξετάσεις είναι απαραίτητες για τον εντοπισμό πιθανής υποτροπής.

Ο Χειρουργός Ουρολόγος – Ανδρολόγος Δρ. Ιωάννης Γαλανάκης διαθέτει εκτεταμένη εξειδίκευση στη Ρομποτική και Λαπαροσκοπική Ουρολογία στην Ιταλία υπό την διεύθυνση του Pr. Guglielmo Breda, του πρωτοπόρου στη λαπαροσκοπική νεφρεκτομή στην Ευρώπη. Μετεκπαιδεύτηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο στη Λαπαροσκοπική Ουρολογία, Ενδοουρολογία & Ανδρολογία στη μεγαλύτερη Ουρολογική Κλινική της Μ. Βρετανίας. Διατελεί Διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής στο Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών, καθώς και Διευθυντής Ουρολόγος στο Ιατρικό Κέντρο Ψυχικού. Εάν έχετε ερωτήσεις σχετικά με τον καρκίνο προστάτη, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του.