Όταν ένα ζευγάρι προσπαθεί χωρίς αποτέλεσμα να τεκνοποιήσει, με τακτικές σεξουαλικές επαφές χωρίς προφυλάξεις επί τουλάχιστον έναν χρόνο, τότε θεωρείται ότι αντιμετωπίζει πρόβλημα υπογονιμότητας. Παλαιότερα, η υπογονιμότητα θεωρούταν αποκλειστικά μια πάθηση που έπληττε τις γυναίκες. Οι νέες ιατρικές μελέτες καταρρίπτουν της παλαιικές αυτές πεποιθήσεις, αποδεικνύοντας ότι ένα σημαντικό ποσοστό αδυναμίας σύλληψης οφείλεται σε ανδρική υπογονιμότητα.

Οι πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι στις ανεπτυγμένες χώρες το 15% των ζευγαριών που προσπαθούν να τεκνοποιήσουν, παρουσιάζουν προβλήματα υπογονιμότητας. Μεταξύ αυτών των ζευγαριών, στο 20% το πρόβλημα εντοπίζεται στον άντρα, 40% στη γυναίκα, 25% και στους δύο, ενώ περίπου στο 15% δεν εντοπίζεται σαφής αιτιολογία σε κανέναν από τους δυο.

Τι είναι η ανδρική υπογονιμότητα;

Η ανδρική υπογονιμότητα αποτελεί ένα σύνολο παθολογιών, το οποίο αφορά την ορθή λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος του άνδρα. Πρόκειται για ένα περίπλοκο σύνολο λεπτών και ευαίσθητων οργάνων, τα οποία λειτουργούν βάση ορμονών. Κύριος ρόλος του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος είναι η διατήρηση της σωστής υγείας των σπερματοζωαρίων. Αυτή κρίνεται με βάση τους ακόλουθους τρεις παράγοντες:

• Τον αριθμό των σπερματοζωαρίων
• Τη μορφολογία των σπερματοζωαρίων
• Την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων

Η υπογονιμότητα είναι πρωτοπαθής, όταν ποτέ στο παρελθόν δεν έχει επιτευχθεί εγκυμοσύνη ή δευτεροπαθής, όταν έχει υπάρξει σύλληψη.

Ανδρική Υπογονιμότητα: Αίτια

Οι αιτίες της ανδρικής υπογονιμότητας είναι πολυάριθμες, και μπορούν να χαρακτηριστούν τόσο αναστρέψιμες όσο και μη αναστρέψιμες. Ταυτόχρονα, οι αιτίες ανδρικής στειρότητας διακρίνονται σε αναγνωρίσιμες και μη αναγνωρίσιμες. Μερικές αναγνωρίσιμες αιτίες υπογονιμότητας είναι οι παρακάτω:

• Κιρσοκήλη: Αποτελεί μια από τις συχνότερες αιτίες, καθώς επηρεάζει το σπέρμα περίπου στο 35% των υπογόνιμων αντρών. Πρόκειται για διόγκωση του φλεβικού δικτύου του όρχεως, η οποία προκαλεί ελάττωση του αριθμού, της κινητικότητας, αλλά και της μορφολογίας των σπερματοζωαρίων. Η αντιμετώπιση της κιρσοκήλης, η οποία είναι η μικροχειρουργική απολίνωση των διατεταμένων φλεβών, μπορεί σε αρκετές περιπτώσεις να διορθώσει το πρόβλημα.
• Ορμονικές διαταραχές: Ανωμαλίες που παρατηρούνται στις ορμόνες που ελέγχουν την παραγωγή σπέρματος ( FSH, LH, PRL, TSH, testoterone) μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη γονιμότητα του άνδρα. Η διόρθωσή τους μπορεί να βελτιώσει επιτυχώς τις παραμέτρους του σπέρματος.
• Γενετικές ανωμαλίες: Οι χρωμοσωμικές ανωμαλίες και οι μεταλλάξεις σε διάφορα γονίδια αποτελούν ένα λιγότερο συχνό αίτιο υπογονιμότητας, που τις περισσότερες φορές είναι και μη αντιμετωπίσιμο.
• Άλλες νόσοι: Φλεγμονές του προστάτη και των όρχεων, ανατομικές ανωμαλίες του πέους και ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελούν αναστρέψιμες αιτίες υπογονιμότητας, είτε με φαρμακευτική, είτε με χειρουργική θεραπεία.
• Τρόπος ζωής: Μία ιδιαίτερη κατηγορία αποτελούν το κάπνισμα και το αλκοόλ, συνήθειες τοξικότατες για τον όρχη και την παραγωγή ποιοτικού σπέρματος. Η ελάττωση και ακόμα καλύτερα η διακοπή αυτών, μπορούν να επαναφέρουν το δυναμικό γονιμότητας του άντρα, χωρίς άλλη ιατρική παρέμβαση.

Σημαντικό είναι να σημειωθεί ότι σε ένα ποσοστό της τάξεως του 30-40% των υπογόνιμων ζευγαριών δεν ανευρίσκεται κάποια συγκεκριμένη αιτία υπογονιμότητας. Στην περίπτωση αυτή γίνεται λόγος για ανεξήγητη (ιδιοπαθή) υπογονιμότητα. Ο ιατρός θα κατευθύνει το ζευγάρι σε μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.