Ο καρκίνος πέους είναι μια σπάνια μορφή κακοήθειας, η οποία αφορά κυρίως άνδρες ηλικίας άνω των 60 ετών. Αν και η συχνότητα εμφάνισής του είναι χαμηλή στον δυτικό κόσμο, δεν παύει να αποτελεί μια απειλητική για τη ζωή νόσο. Η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ κρίσιμη για την πρόγνωση, τόσο σε επίπεδο επιβίωσης όσο και ποιότητας ζωής.
Τι είναι ο καρκίνος του πέους;
Ο καρκίνος του πέους προέρχεται κυρίωςαπό τα κύτταρα της επιδερμίδας και εμφανίζεται συχνότερα στη βάλανο και στην περιοχήτης ακροποσθίας. Το 95% των περιπτώσεων αφορά ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, το οποίο εξελίσσεται αργά αλλά μπορεί να διηθήσει τοπικά και να μετασταθεί στους λεμφαδένες. Σε προχωρημένες περιπτώσεις, είναι δυνατό να επηρεάσει βαθύτερες δομές, όπως τα αιμοφόρα αγγεία, προκαλώντας επιπλοκές.
Μπορεί να εμφανιστεί με διάφορες μορφές, όπως πλάκες, έλκη ή εξογκώματα. Η αρχική απουσία πόνου κάνει τη διάγνωση πολύ σημαντική, καθώς συχνά παρατηρείται καθυστέρηση στην αναζήτηση βοήθειας.
Καρκίνος Πέους: Παράγοντες κινδύνου
Ο καρκίνος του πέους σχετίζεται με συγκεκριμένες συνθήκες και συνήθειες. Η πλημμελής τοπική υγιεινή, ιδίως σε άνδρες που δεν έχουν υποβληθεί σε περιτομή, αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες κινδύνου. Το σμήγμα που συσσωρεύεται κάτω από την ακροποσθία ενδέχεται να προκαλέσει χρόνιους ερεθισμούς και φλεγμονές.
Οι πιο συχνοί παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου του πέους είναι οι παρακάτω:
- Φίμωση ή δυσκολία στην αποκάλυψη της βαλάνου.
- Χρόνιες φλεγμονές από την ακροποσθία ή υποτροπιάζουσα βαλανίτιδα.
- Λοίμωξη από τη μόλυνση με HPV (κυρίως τύποι 16 και 18).
- Κάπνισμα, που αυξάνει την πιθανότητα καρκινογένεσης.
- Ανοσοκαταστολή (π.χ. HIV ή μακροχρόνια φαρμακευτική αγωγή).
- Ιστορικό προκαρκινικών αλλοιώσεων στην περιοχή της γεννητικής χώρας.
Άνδρες που κάνουν περιτομή σε νεαρή ηλικία έχουν μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πέους.
Καρκίνος Πέους: Συμπτώματα
Η νόσος γίνεται συχνά αντιληπτή όταν εμφανιστούν δερματικές αλλοιώσεις. Ο καρκίνος μπορεί να παρουσιαστεί με εξογκώματα, πλάκες ή έλκη που δεν επουλώνονται. Επιπλέον, δύσοσμες εκκρίσεις κάτω από την ακροποσθία ή διόγκωση λεμφαδένων είναι ύποπτες ενδείξεις.
Συνηθισμένα συμπτώματα του καρκίνου του πέους περιλαμβάνουν τα παρακάτω:
- Έλκη, οζίδια ή πλάκες στη βάλανο ή στην ακροποσθία.
- Πόνος ή αιμορραγία κατά την επαφή ή την ούρηση.
- Διόγκωση λεμφαδένων στη βουβωνική χώρα.
- Εκκρίσεις με δυσοσμία.
Διάγνωση και σταδιοποίηση
Η διάγνωση βασίζεται στην κλινική εξέταση και τη λήψη βιοψίας. Ο ιστολογικός έλεγχος του δείγματος καθορίζει το είδος και τον βαθμό κακοήθειας. Για τη σταδιοποίηση χρησιμοποιούνται απεικονιστικές εξετάσεις όπως:
- Υπερηχογράφημα και αξονική τομογραφία.
- Μαγνητική τομογραφία για τον εντοπισμό τοπικής διήθησης.
- PET scan σε περιπτώσεις υποψίας μεταστάσεων.
Το σύστημα TNM κατατάσσει τη νόσο με βάση την τοπική επέκταση, τη λεμφαδενική συμμετοχή και τις απομακρυσμένες μεταστάσεις. Αυτή η ταξινόμηση είναι καίρια για τη θεραπευτική στρατηγική.
Θεραπεία και νεότερες τεχνικές
Η θεραπεία του καρκίνου του πέους είναι εξατομικευμένη. Επιλογές υπάρχουν για κάθε στάδιο, από συντηρητικές μέχρι ριζικές. Το κύριο μέλημα είναι η εξάλειψη του όγκου με διατήρηση, όπου είναι εφικτό, της μορφής και της λειτουργίας του πέους.
Οι συνηθέστερες θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν:
- Τοπικές φαρμακευτικές θεραπείες (π.χ. 5-FU, ιμικιμόδη) για επιφανειακές αλλοιώσεις.
- Laser ablation ή κρυοθεραπεία για αρχικά στάδια.
- Χειρουργική εκτομή (μερική ή ολική πεεκτομή) σε διηθητικούς όγκους.
Τα τελευταία χρόνια, έχουν εισαχθεί νεότερες χειρουργικές τεχνικές που στοχεύουν στη διατήρηση του πέους. Η MOHS μικροχειρουργική, μια μέθοδος ακριβούς αφαίρεσης του καρκινικού ιστού με ταυτόχρονο έλεγχο των ορίων, μειώνει την ανάγκη για εκτεταμένη εκτομή. Επίσης, χρησιμοποιούνται τεχνικές επανακατασκευής με ελεύθερους ή τοπικούς κρημνούς, οι οποίες αποκαθιστούν τη μορφή και –μερικώς– τη λειτουργικότητα του πέους.
Σε ασθενείς με λεμφαδενική συμμετοχή, εφαρμόζεται λεμφαδενικός καθαρισμός ή δυναμική βιοψία φρουρού λεμφαδένα. Η χημειοθεραπεία (συχνά με σχήματα βασισμένα σε σισπλατίνη) ενδείκνυται σε μεταστατική νόσο ή πριν από τη χειρουργική επέμβαση για να μειώσει τη μάζα του όγκου.
Η ρομποτική χειρουργική έχει εφαρμογές στη διαχείριση λεμφαδένων, προσφέροντας μεγαλύτερη ακρίβεια και ταχύτερη ανάρρωση, ιδιαίτερα σε κέντρα με εμπειρία.
Παρακολούθηση και πρόληψη
Η πρόγνωση εξαρτάται άμεσα από το στάδιο της διάγνωσης. Όσο πιο πρώιμο είναι το στάδιο, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες πλήρους ίασης. Στα αρχικά στάδια, τα ποσοστά πενταετούς επιβίωσης ξεπερνούν το 80%. Αντίθετα, σε περιπτώσεις με λεμφαδενικές ή απομακρυσμένες μεταστάσεις, η πρόγνωση είναι δυσμενέστερη.
Η παρακολούθηση μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας είναι απαραίτητη και περιλαμβάνει:
- Τακτική κλινική εξέταση και αξιολόγηση της περιοχής.
- Απεικονιστικές εξετάσεις όταν υπάρχουν ενδείξεις.
- Έλεγχο των λεμφαδένων σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Η πρόληψη περιλαμβάνει την τήρηση καλής υγιεινής, την περιτομή όταν υπάρχει φίμωση ή χρόνια φλεγμονή, τη διακοπή του καπνίσματος και την προφύλαξη στις σεξουαλικές επαφές. Ο εμβολιασμός κατά του HPV συνιστάται πλέον και για αγόρια, ως μέτρο προστασίας από αρκετές μορφές καρκίνου, περιλαμβανομένου και του πέους.
Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων, η αποφυγή ταμπού και η συστηματική προσέγγιση από εξειδικευμένο ουρολόγο είναι τα κλειδιά για τη βέλτιστη διαχείριση αυτής της σπάνιας αλλά απειλητικής νόσου.
Ο Χειρουργός Ουρολόγος – Ανδρολόγος Δρ. Ιωάννης Γαλανάκης διαθέτει εκτεταμένη εξειδίκευση στη Ρομποτική και Λαπαροσκοπική Ουρολογία στην Ιταλία υπό την διεύθυνση του Pr. Guglielmo Breda, του πρωτοπόρου στη λαπαροσκοπική νεφρεκτομή στην Ευρώπη. Μετεκπαιδεύτηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο στη Λαπαροσκοπική Ουρολογία, Ενδοουρολογία & Ανδρολογία στη μεγαλύτερη Ουρολογική Κλινική της Μ. Βρετανίας. Διατελεί Διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής στο Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών, καθώς και Διευθυντής Ουρολόγος στο Ιατρικό Κέντρο Ψυχικού. Εάν έχετε ερωτήσεις σχετικά με τον καρκίνο πέους, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του.