Η περιτομή είναι μία από τις πιο συχνές και παλαιότερες χειρουργικές επεμβάσεις στον ανδρικό πληθυσμό. Πρόκειται για την αφαίρεση του δέρματος που καλύπτει τη βάλανο του πέους, δηλαδή της ακροποσθίας. Η διαδικασία εφαρμόζεται τόσο σε βρέφη και παιδιά όσο και σε ενήλικες, για ιατρικούς, πολιτιστικούς ή θρησκευτικούς λόγους. Παρότι θεωρείται σχετικά απλή επέμβαση, συνδέεται με σημαντικές παραμέτρους που αφορούν την υγεία, την υγιεινή και την πρόληψη λοιμώξεων.

Τι είναι η περιτομή;

Η περιτομή είναι η χειρουργική αφαίρεση της ακροποσθίας, του δέρματος που καλύπτει τη βάλανο. Στα βρέφη, πραγματοποιείται συνήθως λίγες ημέρες μετά τη γέννηση, ενώ στους ενήλικες εφαρμόζεται όταν υπάρχει ιατρική ένδειξη ή προσωπική επιλογή. Η διαδικασία μπορεί να γίνει με τοπική ή γενική αναισθησία, ανάλογα με την ηλικία και τις συνθήκες του ασθενούς. Στόχος είναι να αποκαλυφθεί μόνιμα η βάλανος, βελτιώνοντας τη λειτουργικότητα και τη φροντίδα της περιοχής.

Ιστορική και πολιτιστική διάσταση

Η περιτομή έχει μακραίωνη ιστορία και εντοπίζεται σε πολιτισμούς που χρονολογούνται χιλιάδες χρόνια πριν. Αιγυπτιακές τοιχογραφίες μαρτυρούν την ύπαρξή της ήδη από το 2300 π.Χ., γεγονός που δείχνει ότι πέρα από την υγιεινή είχε και τελετουργικό χαρακτήρα. Στον ιουδαϊσμό αποτελεί βασικό στοιχείο της θρησκευτικής ταυτότητας, ενώ στο ισλάμ παραμένει μια από τις πιο κοινές πρακτικές. Στις Ηνωμένες Πολιτείες εφαρμόζεται σε μεγάλο ποσοστό νεογνών για λόγους υγιεινής και πρόληψης λοιμώξεων. Στην Ευρώπη, αντίθετα, η περιτομή περιορίζεται κυρίως σε περιπτώσεις φίμωσης ή άλλων ιατρικών ενδείξεων. Αυτή η διαφοροποίηση δείχνει πώς η επέμβαση δεν είναι απλώς ιατρικό ζήτημα αλλά και κοινωνικό ή θρησκευτικό σύμβολο.

Περιτομή: Ιατρικές ενδείξεις

Παρότι η περιτομή εφαρμόζεται και για μη ιατρικούς λόγους, υπάρχουν καταστάσεις που καθιστούν την επέμβαση απαραίτητη:

• Φίμωση: Η αδυναμία έλξης της ακροποσθίας, που μπορεί να προκαλεί πόνο, δυσκολία στην ούρηση ή ακόμα και αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων.
• Παραφίμωση: Όταν η ακροποσθία παγιδεύεται πίσω από τη βάλανο και προκαλεί οίδημα, μια κατάσταση που απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση.
• Επαναλαμβανόμενες φλεγμονές: Όπως βαλανοποσθίτιδα, οι οποίες δυσχεραίνουν την καθημερινότητα.
• Πρόληψη επιπλοκών: Σε κάποιες περιπτώσεις η περιτομή μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του πέους ή μεταδόσεων σεξουαλικών νοσημάτων.

Περιτομή με laser: Σύγχρονη και εξελιγμένη προσέγγιση

Τα τελευταία χρόνια, η περιτομή με laser έχει αναδειχθεί ως μία από τις πιο σύγχρονες και ασφαλείς τεχνικές. Αντί για το κλασικό νυστέρι, χρησιμοποιείται δέσμη φωτός υψηλής ενέργειας, η οποία επιτρέπει εξαιρετικά ακριβή κοπή των ιστών και ταυτόχρονη αιμόσταση. Με τον τρόπο αυτό, μειώνεται αισθητά η αιμορραγία, ενώ περιορίζεται ο μετεγχειρητικός πόνος και το ενδεχόμενο επιμόλυνσης. Η θερμική δράση του laser συμβάλλει στην αποστείρωση της περιοχής, γεγονός που καθιστά τη μέθοδο ιδανική για ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο φλεγμονών ή σακχαρώδη διαβήτη. Επιπλέον, η επέμβαση πραγματοποιείται συνήθως με τοπική αναισθησία και έχει μικρότερη διάρκεια, επιτρέποντας στον ασθενή να επιστρέψει σύντομα στις καθημερινές του δραστηριότητες.

Περιτομή σε παιδιά και ενήλικες

Η εμπειρία και τα αποτελέσματα της περιτομής διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία. Στα νεογνά η ανάρρωση είναι ταχύτερη, καθώς η περιοχή επουλώνεται μέσα σε λίγες ημέρες και οι επιπλοκές είναι ελάχιστες. Σε μεγαλύτερα παιδιά, η διαδικασία γίνεται υπό γενική αναισθησία, ενώ η αποκατάσταση διαρκεί περισσότερο.

Στους ενήλικες, η περιτομή πραγματοποιείται συνήθως λόγω φίμωσης ή άλλων παθολογικών αιτιών. Η επούλωση μπορεί να διαρκέσει 2–4 εβδομάδες και απαιτεί αποφυγή σεξουαλικής δραστηριότητας και έντονης άσκησης. Παρότι η διαδικασία είναι εξίσου ασφαλής, οι ενήλικες αναφέρουν συχνότερα ήπιο πόνο ή δυσφορία κατά τη φάση ανάρρωσης.

Οφέλη της περιτομής

Η περιτομή παρουσιάζει αρκετά τεκμηριωμένα οφέλη:

• Βελτιώνει την καθημερινή υγιεινή, καθώς η απομάκρυνση της ακροποσθίας διευκολύνει τον καθαρισμό της βαλάνου.
• Μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης ουρολοιμώξεων, ιδιαίτερα στα βρέφη.
• Προσφέρει μειωμένο κίνδυνο μετάδοσης σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένων του HPV και του HIV.
• Ελαττώνει τον κίνδυνο φλεγμονών, βαλανοποσθίτιδας και ερεθισμών.
• Σε μακροχρόνιο επίπεδο μπορεί να περιορίσει τον κίνδυνο καρκίνου του πέους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η περιτομή δεν αντικαθιστά την ασφαλή σεξουαλική συμπεριφορά και τη χρήση προφυλακτικού. Πρόκειται για έναν συμπληρωματικό παράγοντα πρόληψης.

Περιτομή: Κίνδυνοι και επιπλοκές

Η περιτομή θεωρείται ασφαλής, αλλά όπως κάθε επέμβαση μπορεί να συνοδευτεί από επιπλοκές. Οι συχνότερες περιλαμβάνουν:

• Αιμορραγία ή λοίμωξη στο σημείο τομής.
• Πόνος κατά τις πρώτες ημέρες, που αντιμετωπίζεται με αναλγητικά.
• Καθυστερημένη επούλωση, κυρίως σε ενήλικες ή σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη.
• Αισθητικά ζητήματα, όπως υπερβολική ή ανεπαρκής αφαίρεση δέρματος.

Παρά τους πιθανούς κινδύνους, τα ποσοστά επιπλοκών παραμένουν χαμηλά όταν η επέμβαση πραγματοποιείται από εξειδικευμένο ιατρό.

Περιτομή: Διαδικασία και ανάρρωση

Η περιτομή είναι συνήθως μια σύντομη επέμβαση, διάρκειας λιγότερης από μία ώρα. Στα βρέφη γίνεται με τοπική αναισθησία, ενώ στα παιδιά και στους ενήλικες συχνά απαιτείται γενική αναισθησία. 

Στις περιπτώσεις όπου εφαρμόζεται η τεχνική με laser, η τομή γίνεται με εξαιρετική ακρίβεια, χωρίς τη χρήση ραμμάτων σε ορισμένες περιπτώσεις. Το laser «σφραγίζει» τα μικρά αγγεία τη στιγμή της τομής, ελαχιστοποιώντας την απώλεια αίματος και επιταχύνοντας την επούλωση. Οι ασθενείς αναφέρουν πολύ ηπιότερη δυσφορία τις πρώτες ημέρες και συχνά δεν απαιτούν αναλγητικά φάρμακα. Η επούλωση είναι ταχύτερη και το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα ιδιαίτερα ικανοποιητικό, χωρίς εμφανή ουλή. Λόγω της μειωμένης φλεγμονώδους αντίδρασης, το πρήξιμο υποχωρεί γρηγορότερα και ο κίνδυνος λοίμωξης είναι εξαιρετικά μικρός. Για τον λόγο αυτό, η περιτομή με laser θεωρείται πλέον πρώτη επιλογή σε πολλούς άνδρες που επιθυμούν μια ανώδυνη και αποτελεσματική επέμβαση.

Ανάρρωση μετά από την επέμβαση

Η ανάρρωση περιλαμβάνει:

• Ήπιο καθαρισμό της περιοχής και αποφυγή ερεθιστικών ουσιών.
• Αλλαγή επιδέσμων και χρήση αντισηπτικών, όπως προτείνει ο γιατρός.
• Περιορισμό σωματικής δραστηριότητας για 2–3 εβδομάδες στους ενήλικες.
• Ενημέρωση του γιατρού σε περίπτωση πυρετού, έντονου πόνου ή αιμορραγίας.

Στους ενήλικες, η σεξουαλική δραστηριότητα επιτρέπεται συνήθως μετά από 4–6 εβδομάδες, όταν η επούλωση έχει ολοκληρωθεί.

Η περιτομή είναι μια παλιά αλλά πάντα επίκαιρη χειρουργική επέμβαση, με σημαντικές πολιτιστικές, θρησκευτικές και ιατρικές διαστάσεις. Προσφέρει συγκεκριμένα οφέλη, όπως βελτίωση της υγιεινής, μείωση λοιμώξεων και πρόληψη ορισμένων παθήσεων.

Η απόφαση πρέπει να λαμβάνεται μετά από ενημέρωση και συζήτηση με τον θεράποντα ιατρό, λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία, τις ενδείξεις και τις προσωπικές πεποιθήσεις. Όταν γίνεται για ιατρικούς λόγους, η περιτομή παραμένει αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή, ενώ όταν γίνεται για πολιτιστικούς ή προσωπικούς λόγους, η ασφάλεια και η σωστή μετεγχειρητική φροντίδα εξασφαλίζουν θετικό αποτέλεσμα.

Ο Χειρουργός Ουρολόγος – Ανδρολόγος Δρ. Ιωάννης Γαλανάκης διαθέτει εκτεταμένη εξειδίκευση στη Ρομποτική και Λαπαροσκοπική Ουρολογία στην Ιταλία υπό την διεύθυνση του Pr. Guglielmo Breda, του πρωτοπόρου στη λαπαροσκοπική νεφρεκτομή στην Ευρώπη. Μετεκπαιδεύτηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο στη Λαπαροσκοπική Ουρολογία, Ενδοουρολογία & Ανδρολογία στη μεγαλύτερη Ουρολογική Κλινική της Μ. Βρετανίας. Διατελεί Διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής στο Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών, καθώς και Διευθυντής Ουρολόγος στο Ιατρικό Κέντρο Ψυχικού. Εάν έχετε ερωτήσεις σχετικά με την περιτομή, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του.