Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα

Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) αποτελούν μια κατηγορία λοιμώξεων που μεταδίδονται κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής. Είναι ιδιαίτερα συχνά παγκοσμίως και μπορούν να επηρεάσουν σοβαρά την υγεία, εάν δεν διαγνωστούν και δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα. Οι λοιμώξεις αυτές μπορούν να προκληθούν από βακτήρια, ιούς, μύκητες ή παράσιτα, επηρεάζοντας τόσο άνδρες όσο και γυναίκες. Παρακάτω αναλύονται οι κυριότερες μορφές ΣΜΝ, οι τρόποι μετάδοσης, τα συμπτώματα και οι μέθοδοι θεραπείας.

Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα: Τρόποι Μετάδοσης

Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα μεταδίδονται μέσω διαφορετικών μηχανισμών, οι οποίοι ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο της λοίμωξης. Η πιο συνηθισμένη οδός μετάδοσης είναι η σεξουαλική επαφή, είτε αυτή είναι κολπική, πρωκτική ή στοματική. Κάποια νοσήματα, όπως ο HPV και ο έρπης, μπορούν να μεταδοθούν μέσω της άμεσης επαφής δέρματος με δέρμα, ακόμη και αν δεν υπάρξει διείσδυση. Επίσης, η ανταλλαγή σωματικών υγρών, όπως αίμα, σπέρμα και κολπικές εκκρίσεις, αποτελεί κύριο παράγοντα για τη μετάδοση πολλών σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, όπως ο HIV και η βλεννόρροια.

Η χρήση κοινών αντικειμένων, όπως βελόνες ή ξυραφάκια, μπορεί επίσης να οδηγήσει σε μετάδοση λοιμώξεων όπως η ηπατίτιδα B και C. Επιπλέον, κάποια ΣΜΝ, όπως ο HIV και η σύφιλη, μπορούν να μεταδοθούν από τη μητέρα στο παιδί κατά την εγκυμοσύνη, τον τοκετό ή τον θηλασμό. Οι διαφορετικοί τρόποι μετάδοσης καθιστούν απαραίτητη την ευαισθητοποίηση σχετικά με την πρόληψη και τη διαχείριση του κινδύνου.

Οξυτενή Κονδυλώματα (HPV)

Ο ιός HPV μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή. Ωστόσο, μπορεί επίσης να μεταδοθεί από επαφή δέρματος με δέρμα, ακόμα κι αν δεν υπάρξει ολοκλήρωση της συνουσίας. Η χρήση προφύλαξης κατά τη διάρκεια του σεξ παρέχει μεν κάποια προστασία, αλλά όχι πλήρη. Αυτό συμβαίνει γιατί το προφυλακτικό δεν καλύπτει όλη την περιγεννητική περιοχή. Από τη στιγμή που κάποια ή κάποιος μολυνθεί από τον ιό, θα παραμείνει φορέας για το υπόλοιπο της ζωής του. Θεραπεία για τον ιό δεν υπάρχει.

Αυτό που θεραπεύουμε είναι οι βλάβες που προκαλούνται από τον ιό (κονδυλώματα, αλλοιώσεις στον τράχηλο κλπ). Οι βλάβες μπορούν να καυτηριαστούν ή να αφαιρεθούν. Έτσι, μειώνουμε το ιϊκό φορτίο και το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να καταστείλει τον ιό. Όσο πιο δυνατό είναι το ανοσοποιητικό σύστημα, τόσο μεγαλύτερες οι πιθανότητες να μένει ο ιός ανενεργός και να μην προκαλέσει καμία βλάβη. Αν όμως πέσει η άμυνα του οργανισμού, είναι πιθανό να εμφανιστούν ή να ξαναεμφανιστούν βλάβες.

Βλεννόρροια

Η βλεννόρροια οφείλεται στο γονόκοκκο, ή ναϊσέρια της γονόρροιας, και προσβάλλει τους βλεννογόνους των ανδρών και των γυναικών. Το πιο συνηθισμένο μέρος όπου εντοπίζεται στον άνδρα είναι η ουρήθρα, όπου και προκαλεί την οξεία ή χρόνια ουρηθρίτιδα. Συνδέεται με έκκριση υγρού που μοιάζει με βλέννα από την ουρήθρα και προκαλεί έντονο πόνο και καύσος. Αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά.

Χλαμύδια / Μυκόπλασμα / Ουρεόπλασμα

Είναι μικροοργανισμοί οι οποίοι προκαλούν νοσηρότητα σε άντρες και γυναίκες. Προσβάλλουν κυρίως άτομα νεότερης ηλικίας με έντονη σεξουαλική ζωή και συχνή εναλλαγή ερωτικών συντρόφων. Το ουρεόπλασμα έχει βρεθεί σε περίπου 70% των σεξουαλικά ενεργών ανθρώπων. Τα συμπτώματα στους άνδρες περιλαμβάνουν συνήθως τα εξής:

Διαφανείς ή πυώδεις εκκρίσεις από το πέος
Καύσο ή κνησμό κατά την ούρηση
Πόνο ή πρήξιμο στους όρχεις

Οι μικροοργανισμοί αυτοί αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά.

Σύφιλη

Πρόκειται για μια χρόνια λοίμωξη από το βακτήριο «τρεπόνημα το ωχρό», τα συμπτώματα της οποίας εμφανίζονται από μια εβδομάδα μέχρι τρεις μήνες μετά τη μετάδοση. Πρώτα, εμφανίζεται μια μεγάλη, ανοικτή πληγή, που ονομάζεται πρωτοπαθές έλκος. Είναι ανώδυνη και σχηματίζεται στο σημείο που ήρθε πρώτο σε επαφή με το βακτηρίδιο της σύφιλης. Στους άνδρες, το έλκος μπορεί να βρεθεί οπουδήποτε στο πέος, στο εσωτερικό της ουρήθρας ή στους όρχεις. Η σύφιλη είναι πλέον εύκολα αντιμετωπίσιμη με αντιβιοτικά.

Άλλα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα

Διαφορετικές, αλλά εξίσου σημαντικές μορφές σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων αποτελούν οι παρακάτω:

Έρπης των Γεννητικών Οργάνων: Ο έρπης προκαλείται από τον ιό του έρπητα και μεταδίδεται μέσω της σεξουαλικής επαφής ή της επαφής με μολυσμένες περιοχές του δέρματος. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν φουσκάλες και έλκη στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, καθώς και πόνο, καύσο ή κνησμό. Παρόλο που δεν υπάρχει οριστική θεραπεία, τα αντιικά φάρμακα μπορούν να μειώσουν τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και να περιορίσουν τη συχνότητα των εξάρσεων.
Ηπατίτιδα Β και C: Οι ηπατίτιδες Β και C είναι σοβαρές ιογενείς λοιμώξεις που προσβάλλουν το ήπαρ. Η ηπατίτιδα Β μπορεί να προληφθεί μέσω εμβολιασμού, ενώ η ηπατίτιδα C συνήθως αντιμετωπίζεται με ειδικά αντιικά φάρμακα. Και οι δύο τύποι μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνιες επιπλοκές, όπως η κίρρωση ή ο καρκίνος του ήπατος.
HIV/AIDS: Ο HIV είναι ο ιός που προκαλεί το AIDS, μια κατάσταση που καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας το άτομο ευάλωτο σε άλλες λοιμώξεις. Ο ιός μεταδίδεται μέσω της σεξουαλικής επαφής, της χρήσης μολυσμένων βελόνων ή από μητέρα σε παιδί κατά τον τοκετό ή τον θηλασμό. Παρόλο που δεν υπάρχει οριστική θεραπεία, οι σύγχρονοι τρόποι αντιμετώπισης με αντιρετροϊκά φάρμακα επιτρέπουν στους φορείς να ζουν μακροχρόνια και με καλή ποιότητα ζωής.

Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα: Τρόποι Πρόληψης

Η πρόληψη είναι το κλειδί για την αποτροπή της εξάπλωσης των ΣΜΝ και απαιτεί συνδυασμό πρακτικών υγείας και προσωπικής ευθύνης. Ο τακτικός έλεγχος για ΣΜΝ είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους ανίχνευσης λοιμώξεων πριν εξελιχθούν σε σοβαρά προβλήματα. Η χρήση προφυλακτικού κατά τη διάρκεια κάθε σεξουαλικής επαφής μειώνει σημαντικά την πιθανότητα μετάδοσης πολλών ΣΜΝ, αν και δεν παρέχει απόλυτη προστασία για νοσήματα όπως ο HPV που μεταδίδονται μέσω της επαφής δέρματος.

Ο περιορισμός του αριθμού των σεξουαλικών συντρόφων και η αποφυγή σχέσεων υψηλού κινδύνου είναι επίσης σημαντικοί παράγοντες. Ο εμβολιασμός για λοιμώξεις όπως η ηπατίτιδα Β και ο HPV αποτελεί μια σημαντική στρατηγική πρόληψης, καθώς μειώνει τη συχνότητα και τη σοβαρότητα αυτών των λοιμώξεων. Επιπλέον, η διατήρηση ανοικτής επικοινωνίας με τον/τη σύντροφο σχετικά με το σεξουαλικό ιστορικό και την υγεία ενισχύει την προστασία και προάγει τη διαφάνεια στις σχέσεις.

Η αποφυγή της κοινής χρήσης αντικειμένων που ενδέχεται να είναι μολυσμένα, όπως βελόνες, ξυραφάκια ή ακόμα και πετσέτες, είναι μια πρακτική που συχνά παραβλέπεται. Ωστόσο, μπορεί να παίξει εξίσου σημαντικό ρόλο στην πρόληψη των ΣΜΝ. Η γενικότερη προαγωγή της σεξουαλικής υγείας μέσω της ενημέρωσης και της εκπαίδευσης αποτελεί ουσιαστικό βήμα προς την ελαχιστοποίηση της εξάπλωσης των ΣΜΝ.

Ο Χειρουργός Ουρολόγος – Ανδρολόγος Δρ. Ιωάννης Γαλανάκης διαθέτει εκτεταμένη εξειδίκευση στη Ρομποτική και Λαπαροσκοπική Ουρολογία στην Ιταλία υπό την διεύθυνση του Pr. Guglielmo Breda, του πρωτοπόρου στη λαπαροσκοπική νεφρεκτομή στην Ευρώπη. Μετεκπαιδεύτηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο στη Λαπαροσκοπική Ουρολογία, Ενδοουρολογία & Ανδρολογία στη μεγαλύτερη Ουρολογική Κλινική της Μ. Βρετανίας. Διατελεί Διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής στο Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών, καθώς και Διευθυντής Ουρολόγος στο Ιατρικό Κέντρο Ψυχικού. Εάν έχετε ερωτήσεις σχετικά με τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του.