Η υδροκήλη είναι μια συχνή ουρολογική πάθηση που χαρακτηρίζεται από συσσώρευση ορώδους υγρού γύρω από τον όρχι, μέσα στον ελυτροειδή χιτώνα. Η συσσώρευση αυτή προκαλεί σταδιακή διόγκωση του οσχέου, η οποία είναι συνήθως ανώδυνη, αλλά συχνά προκαλεί ενόχληση ή αισθητικό πρόβλημα. Πρόκειται για μια πάθηση η οποία αφορά άνδρες όλων των ηλικιών, από τα νεογνά έως την τρίτη ηλικία. Ωστόσο, ανάλογα την ηλικιακή ομάδα, η αιτιολογία της διαφέρει.

Παρότι δεν αποτελεί απειλή για τη ζωή, η υδροκήλη απαιτεί κλινική αξιολόγηση, ώστε να αποκλειστούν άλλες πιο σοβαρές παθολογίες, όπως η βουβωνοκήλη ή οι όγκοι των όρχεων. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η πρόγνωση είναι άριστη και η θεραπεία – όταν απαιτείται – είναι αποτελεσματική και ασφαλής.

Υδροκήλη: Αιτίες εμφάνισης και Κατηγορίες

Η υδροκήλη κατατάσσεται σε συγγενή και επίκτητη. Η συγγενής μορφή εμφανίζεται στα βρέφη κατά το πρώτο έτος της ζωής τους. Συνδέεται με ανοικτή επικοινωνία ανάμεσα στην κοιλιακή κοιλότητα και το όσχεο. Πρόκειται για υπολειπόμενο εμβρυϊκό σωλήνα που φυσιολογικά κλείνει πριν τη γέννηση. Όταν αυτό δεν συμβεί, υγρό από την κοιλιά ρέει προς τον όρχι, προκαλώντας το χαρακτηριστικό πρήξιμο. Η συγγενής υδροκήλη συνήθως υποχωρεί αυτόματα έως τον πρώτο χρόνο ζωής.

Η επίκτητη υδροκήλη αφορά ενήλικες, συνήθως άνω των 40 ετών, και σχετίζεται με φλεγμονώδεις, τραυματικές ή νεοπλασματικές αιτίες. Αναλυτικότερα, μπορεί να οφείλεται σε:

• Επιδιδυμίτιδα ή ορχίτιδα, λοιμώξεις που οδηγούν σε φλεγμονή των όρχεων και παραγωγή υπεζωκοτικού υγρού
• Κακώσεις του όσχεου, είτε από χτυπήματα είτε από έντονη άσκηση
• Χειρουργικές επεμβάσεις, όπως αποκατάσταση κιρσοκήλης ή βουβωνοκήλης
• Κακοήθειες, όπου η απόφραξη λεμφικής παροχέτευσης οδηγεί σε συσσώρευση υγρού
• Παρασιτικές λοιμώξεις, κυρίως σε ενδημικές περιοχές (όπως η φιλαρίαση)
• Ιδιοπαθής αιτιολογία, όταν δεν εντοπίζεται σαφής αιτία

Η συσσώρευση υγρού μπορεί να είναι σταδιακή ή απότομη, ανάλογα με την υποκείμενη αιτία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η υδροκήλη είναι μονόπλευρη, αν και ενίοτε μπορεί να παρατηρηθεί αμφοτερόπλευρη διόγκωση.

Συμπτώματα και κλινική εικόνα

Το βασικό σύμπτωμα της υδροκήλης είναι η προοδευτική διόγκωση του ενός ημισφαιρίου του όσχεου. Η αύξηση του μεγέθους είναι ανώδυνη, γεγονός που διαφοροποιεί την υδροκήλη από άλλες παθήσεις όπως το συστροφή του όρχεως ή η επιδιδυμίτιδα. Οι παθήσεις αυτές προκαλούν οξύ πόνο.

Άλλα συμπτώματα της υδροκήλης αποτελούν τα παρακάτω:

• Ομαλή, μαλακή και ελαστική μάζα
• Αίσθημα βάρους ή έλξης στο όσχεο
• Δυσφορία σε καθιστή θέση ή κατά τη διάρκεια έντονης κίνησης
• Αύξηση του μεγέθους τις απογευματινές ώρες, λόγω βαρύτητας
• Διαπερατότητα στο φως (transillumination), όπου με φακό παρατηρείται ομοιόμορφη λάμψη στην περιοχή, ένδειξη παρουσίας υγρού

Η έντονη ενόχληση, ο πόνος ή η ερυθρότητα της περιοχής αποτελούν ενδείξεις πιθανής επιπλοκής (π.χ. φλεγμονή ή συστροφή) και χρήζουν άμεσης αξιολόγησης. Σπάνια, υδροκήλες μεγάλου μεγέθους ενδέχεται να συμπιέσουν τον όρχι ή να προκαλέσουν αιμοδυναμική δυσχέρεια, ειδικά σε ηλικιωμένους ή σε ασθενείς με άλλα προβλήματα.

Υδροκήλη: Διάγνωση και απεικονιστικός έλεγχος

Η διάγνωση της υδροκήλης βασίζεται κυρίως στην κλινική εξέταση, όπου ο ουρολόγος διαπιστώνει μαλακή, διαυγή μάζα γύρω από τον όρχι. Η δοκιμασία με φωτεινή δέσμη (transillumination) είναι θετική, ενώ δεν παρατηρούνται σκληρές περιοχές ή ενδείξεις ογκόμορφης βλάβης.

Για την επιβεβαίωση και τη διαφοροδιάγνωση απαιτείται υπερηχογράφημα οσχέου, μια απλή, γρήγορη και ανώδυνη εξέταση. Το υπερηχογράφημα καθορίζει:

• Την ποσότητα και κατανομή του υγρού
• Την μορφολογία του όρχεως και της επιδιδυμίδας
• Την παρουσία ή όχι όγκου ή άλλης παθολογίας
• Την ύπαρξη κήλης, ειδικά όταν συνυπάρχει ελύτρικη επικοινωνία

Αντιμετώπιση της υδροκήλης

Η θεραπεία της υδροκήλης βασίζεται στη βαρύτητα των συμπτωμάτων και την παρουσία επιπλοκών. Σε ασυμπτωματικούς ασθενείς με μικρής έκτασης υδροκήλη, μπορεί να επιλεγεί συντηρητική παρακολούθηση. Ωστόσο, όταν η υδροκήλη αυξάνεται ή προκαλεί ενόχληση, προτείνεται χειρουργική αποκατάσταση.

Οι κύριες μέθοδοι περιλαμβάνουν:

• Υδροκηλεκτομή: Η κλασική χειρουργική επέμβαση κατά την οποία αφαιρείται ή αναστρέφεται ο ελυτροειδής χιτώνας. Πραγματοποιείται υπό γενική ή ραχιαία αναισθησία και απαιτεί σύντομη νοσηλεία.
• Αναρρόφηση με σκληρυντικές ουσίες: Λιγότερο επεμβατική, αλλά συνοδεύεται από υψηλά ποσοστά υποτροπής και πιθανές φλεγμονές.
• Λαπαροσκοπική υδροκηλεκτομή: Χρησιμοποιείται σε επιλεγμένες περιπτώσεις, ιδίως όταν συνυπάρχουν βουβωνοκήλες ή άλλες παθήσεις.

Μετά την υδροκηλεκτομή, οι ασθενείς επανέρχονται στην καθημερινότητά τους μέσα σε 1-2 εβδομάδες, ενώ τα ποσοστά επιτυχίας ξεπερνούν το 95%. Οι επιπλοκές είναι σπάνιες και περιλαμβάνουν αιμάτωμα, ορορροή ή υποτροπή.

Πότε να απευθυνθείτε σε ιατρό για την υδροκήλη

Παρότι η υδροκήλη είναι καλοήθης, η έγκαιρη ιατρική αξιολόγηση είναι απαραίτητη για να αποκλειστούν άλλες παθήσεις και να αποφευχθούν επιπλοκές. Συνιστάται επίσκεψη σε ουρολόγο όταν παρατηρείτε:

• Ταχεία αύξηση του μεγέθους του όσχεου
• Πόνο ή δυσφορία στην περιοχή
• Ερυθρότητα, θερμότητα ή πυρετό
• Μεταβολή στην υφή του όρχεως
• Δυσκολία στην κίνηση ή κατά την ούρηση

Η υδροκήλη μπορεί να συγκαλύπτει ογκόμορφες εξεργασίες, ιδίως αν δεν συνοδεύεται από καθαρά χαρακτηριστικά. Η σωστή διάγνωση και η έγκαιρη αντιμετώπιση εγγυώνται άριστη πρόγνωση και πλήρη επαναφορά της λειτουργικότητας του όσχεου.

Ο Χειρουργός Ουρολόγος – Ανδρολόγος Δρ. Ιωάννης Γαλανάκης διαθέτει εκτεταμένη εξειδίκευση στη Ρομποτική και Λαπαροσκοπική Ουρολογία στην Ιταλία υπό την διεύθυνση του Pr. Guglielmo Breda, του πρωτοπόρου στη λαπαροσκοπική νεφρεκτομή στην Ευρώπη. Μετεκπαιδεύτηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο στη Λαπαροσκοπική Ουρολογία, Ενδοουρολογία & Ανδρολογία στη μεγαλύτερη Ουρολογική Κλινική της Μ. Βρετανίας. Διατελεί Διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής στο Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών, καθώς και Διευθυντής Ουρολόγος στο Ιατρικό Κέντρο Ψυχικού. Εάν έχετε ερωτήσεις σχετικά με την υδροκήλη, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του.